Του δημοσιογράφου και συγγραφέα Νίκου Γερακάρη
αντιπροέδρου του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ
«Αύγουστε, καλέ μου μήνα, να ’σουν δυο φορές τον χρόνο»! Αυτή είναι η ωραιότερη παροιμιακή φράση για τον Αύγουστο, που έφτασε, δυστυχώς, στο τέλος του. Αποδίδει πλήρως τα καλά του ευλογημένου για όλους, πλούσιους και φτωχούς, μήνα. Οι παροιμίες για τον Αύγουστο είναι πολλές. Αναφέρω μία μόνο ακόμη, που φέρνει στο μυαλό του καθενός μνήμες υπέροχες, κυρίως από τη νεανική του ηλικία: «Του Αυγούστου το φεγγάρι, ήλιος της ημέρας μοιάζει». Ολόκληρος ο Αύγουστος είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Όχι μόνο στην Κοίμησή της, στις 15. Αμέτρητες οι εκκλησίες στο όνομά της και οι προσωνυμίες που αποδίδονται στο σεπτό πρόσωπό της: Μεγαλόχαρη, Ελεούσα, Φανερωμένη, Γλυκοφιλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοσπηλιώτισσα, Κεχαριτωμενη, Κοσμοσώτηρα, Παντάνασσα και πολλές άλλες χαρακτηριστικές δοξασιολογίες αποδίδει ο λαός στην Παναγία.
Έχουμε και άλλες δύο γιορτές έως το τέλος του μήνα. Του Αγίου Φανουρίου στις 27 Αυγούστου, με τις φανουρόπιτες των πιστών για την εύρεση χαμένων αντικειμένων ή την καλή τύχη. Και της Αποτομής της Κεφαλής του Ιωάννου του Προδρόμου, στις 29 Αυγούστου, που συνοδευόταν από ημερήσια, πολύ αυστηρή, νηστεία. Γενικότερα, τον Αύγουστο οι νοικοκυρές έφτιαχναν τραχανά και χυλοπίτες, δύο βασικά για την εποχή εκείνη είδη διατροφής, για πολλούς μήνες, σχεδόν ολόκληρο τον χειμώνα.
Υπάρχουν πιστοί που υποστηρίζουν, ακόμη και στην εποχή μας, ότι έχουν δει με τα μάτια τους θαύματα της μητέρας του Χριστού. Ανεξαρτήτως της πίστεως του καθενός, κάθε λογικός άνθρωπος αποδέχεται ότι η Παναγία παρηγορεί τους πολλούς, ότι χαρίζει κουράγιο. Πολύ μεγάλος είναι ο αριθμός των Ελλήνων, όχι μόνο στην Αττική, ή στο «περιβόλι» της, το Άγιο Όρος, αλλά σε όλα τα νησιά μας, στις ακριτικές περιοχές της χώρας μας, ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες, προσκυνούν τις εικόνες της και παρακαλούν να τους ελεήσει.
Δίσταζα ανέκαθεν να γράψω για την Παναγία. Οι δεκαετίες περνούσαν, χωρίς να το τολμώ, ενώ διάβαζα τα σχετικά με την καταγωγή της, τους γονείς της και τα αδέρφια της, που μου προκαλούσαν ενδιαφέρον. Να δούμε σήμερα μερικά από αυτά; Γιατί όχι ήταν η απάντηση που «έλαβα» στο ερώτημα μου. Άλλωστε, αρκετοί εξακολουθούν να βρίσκονται σε διακοπές. Ορισμένοι, μάλιστα, δεν αποκλείεται να κινδυνεύσουν, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά και οι προχωρημένης ηλικίας, στις θάλασσες με μεγάλα κύματα. Αγρυπνεί όμως πάντοτε, για την προστασία όλων, η Παναγία.
ΙΩΑΚΕΙΜ ΚΑΙ ΑΝΝΑ
Πατέρας της ήταν ο Ιωακείμ, ένας κτηνοτρόφος πλούσιος, ο οποίος για τον λόγο αυτόν… βασικά, νυμφεύθηκε την Άννα, απόγονο του βασιλικού γένους του Δαυίδ. Ζούσαν στη Ναζαρέτ. Νέοι και ωραίοι, υγιέστατοι, αλλά παιδί δεν μπορούσαν να αποκτήσουν, παρά τη σφοδρή επιθυμία τους και τις προσευχές τους. Παρακαλούσαν τον θεό της συνεχώς, υποσχόμενοι ότι οποιουδήποτε γένους παιδί τους χάριζε, θα του το αφιέρωναν. Ότι θα το πήγαιναν, όταν θα γινόταν τριών ετών, στον Ναό του Σολομώντα και θα το άφηναν να μεγαλώσει εκεί.
Κατά τας Γραφάς, ο Θεός άκουσε τις προσευχές τους και τους έστειλε μήνυμα (με τρόπο εντελώς διαφορετικό από αυτόν με τον οποίο στέλνονται σήμερα τα μηνύματα). Συγκεκριμένα, τους έστειλε μήνυμα με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, ότι η Άννα θα φέρει στον κόσμο ένα άγιο παιδί. Έτσι και έγινε. Η Άννα γέννησε μετά από εννέα μήνες ένα χαριτωμένο κοριτσάκι. Του έδωσαν το όνομα Μαρία, που σημαίνει ελπίδα, ενώ το αντίστοιχο εβραϊκό όνομα ήταν Μαριάμ.
Οι γονείς της Μαρίας δεν απέφυγαν να εκπληρώσουν την υπόσχεση που είχαν δώσει στον Θεό τους. Μόλις η Μαρία έγινε τριών ετών την πήγαν στον Ναό και την παρέδωσαν στους ιερείς. Τότε ο Ζαχαρίας, πατέρας του Ιωάννη του Προδρόμου, ιερέας και προφήτης της εποχής, οδήγησε το μικρό κορίτσι στο εσωτερικό του Ναού, το ονομαζόμενο Άγια των Αγίων, όπου έμπαινε αποκλειστικά ο αρχιερέας. Ουδείς άλλος. Αυτό είναι το γεγονός που οδήγησε στον χαρακτηρισμό του ως «Είσοδος της Παναγίας», που γιορτάζεται και από την ελληνική Εκκλησία στις 21 Ιανουαρίου. Η Μαρία έμεινε στον Ναό του Σολομώντα 12 ολόκληρα χρόνια. Κατά τας Γραφάς, ακόμη και ως έφηβη η Μαρία (ή Μαριάμ) ήταν παρούσα, κάθε μέρα σε «θείες φανερώσεις» ενώ την επισκεπτόταν συχνότατα ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Έτσι ζούσε μέσα στην αγιότητα και προετοιμαζόταν για το θαυμαστό γεγονός.
ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ
Όλοι έχουμε συγκλονιστεί, κατά καιρούς, από τραγωδίες οικογενειών, συγγενικών ή φιλικών, ή προσώπων γνωστών πολιτικών, όπως πρόσφατη του πρώην πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, με τον αδόκητο θάνατο της 34χρονης κόρης του.
Έχουμε αρκετό όμως αρκετό καλοκαίρι μπροστά μας. Ας το χαρούμε, αφήνοντας τους πολέμους μεταξύ αλλοεθνών καθώς και τους αδελφοκτόνους εμφύλιους, κυρίως στην Αφρική.
Για το σεπτό πρόσωπο της Παναγίας συνεχίζω. Έως τα 15 της χρόνια, πέρασε σχεδόν όλη την παιδική και μέρος της εφηβικής ηλικίας της, η κόρη του Ιωακείμ και της Άννας στον ναό. Δώδεκα ολόκληρα χρόνια (από 3 ετών). Όταν ο χρόνος της παραμονής έληξε, οι ιερείς έπρεπε να την παραδώσουν. Σε ποιον όμως; Οι γονείς της είχαν αποβιώσει. Οι ιερείς βρήκαν τη λύση. Την αρραβώνιασαν με τον Ιωσήφ, που ήταν χήρος και είχε επτά παιδιά από τον πρώτο του γάμο με τη Σαλώμη.
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Μήνα Αύγουστο διαδραματίστηκε γεγονός που έρχεται στη μνήμη μου κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες. Σαν μεθαύριο, 25 Αυγούστου 1972, είχα «παρακολουθήσει» εκτέλεση από στρατιωτικό απόσπασμα, που, όπως αποδείχθηκε, ήταν η τελευταία στην Ελλάδα. Εξασφάλισα «παρανόμως» αποκλειστικό ρεπορτάζ και φωτογραφίες, που δημοσιεύθηκαν την ίδια ημέρα μόνο σε μια αθηναϊκή εφημερίδα, τα ΣΗΜΕΡΙΝΑ, και σε μία της Θεσσαλονίκης (ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ). Έχω ξαναγράψει σχετικά.
Ομολογώ ότι παρακολούθησα με ψυχραιμία, από απόσταση λίγων μέτρων, την εκτέλεση του Βασίλη Λυμπέρη, 27 ετών. Συγκλονίστηκα κυριολεκτικά, όμως, όταν άκουσα την απελπισμένη κραυγή της μάνας του, στο παρακείμενο νεκροταφείο, όταν ζήτησε επιτακτικά να ανοίξουν το φέρετρο. Ήταν μόνο δύο λέξεις: «Βασίλη μου!»