Το πρωτοσέλιδο του πρώτου «Ελεύθερου Τύπου», στις 22 Φεβρουαρίου 1922,
με την είδηση της δολοφονίας του εκδότη του Ανδρέα Καβαφάκη.
Του Δημήτρη Γ. Κουμπιά
Το Harddog, αντλώντας στοιχεία από το syntaktisylis.gr, έγραψε ότι «ο Ελεύθερος Τύπος πριν κυκλοφορήσει από τον Άρη Βουδούρη και διαγράψει τη δυναμική πορεία που τον οδήγησε σε κορυφαίες θέσεις των εντύπων που κινήθηκαν, και κινούνται, στον χώρο της Δεξιάς, είχε προϋπάρξει ως όνομα, αλλά με τελείως διαφορετική πολιτική γραμμή. Ελεύθερος Τύπος ήταν η ονομασία της πρώτης εφημερίδας με την οποία επιχείρησε να μπει στον χώρο του ημερήσιου Τύπου ο Χρήστος Τεγόπουλος πριν από το επιτυχημένο εγχείρημα με την Ελευθεροτυπία. Αυτό έγινε το 1963». Ωστόσο, δεν «είχε προϋπάρξει ως όνομα» μόνον, αλλά πρόκειται για τον τίτλο της εφημερίδας που ανήκε στον Χρήστο Καβαφάκη, ο οποίος ήταν άλλωστε διευθυντής του φύλλου στο οποίο ο Τεγόπουλος εμφανιζόταν ως εκδότης.
Λέγεται μάλιστα ότι ο τίτλος δεν πουλήθηκε στον Βουδούρη, αλλά πέρασε στα χέρια του όταν η πλευρά Καβαφάκη – από αδυναμία οφειλόμενη σε λόγους υγείας -, έπαψε να καταβάλλει στο Τμήμα Σημάτων του τότε υπουργείου Εμπορίου το αντίτιμο, για να τον έχει κατοχυρωμένο. Και σύμφωνα με φήμες της εποχής, μόλις ο Βουδούρης ενημερώθηκε ότι σταμάτησε η καταβολή και ο τίτλος έμεινε ελεύθερος, έσπευσε να τον κατοχυρώσει.
Πριν από 109 χρόνια
Δημιουργός του πρώτου “Ελεύθερου Τύπου”, με ημερομηνία έκδοσης 14 Αυγούστου του 1916, ήταν ο δημοσιογράφος Ανδρέας Καβαφάκης, γεννημένος στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1870. Η εφημερίδα ήταν Βενιζελική και αυτό ο εκδότης το πλήρωσε με τη ζωή του· δολοφονήθηκε από «αντιφρονούντες» στις 21 Φεβρουαρίου 1922, την εποχή του Εθνικού Διχασμού λίγους μήνες πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή, που πολλοί πιστεύουν ότι σε μεγάλο βαθμό ήταν απόρροιά του. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…
Η έκδοση συνεχίστηκε και μετά τη δολοφονία, αλλά διεκόπη τον Μάιο του 1927. Η απορφανισμένη οικογένεια, δεν κατάφερε να την κρατήσει ζωντανή.
 |
 |
| Αριστερά ο Ανδρέας Καβαφάκης, σε πίνακα του Γεώργιου Ροϊλού, που βρίσκεται στη Λέσχη Φιλελευθέρων. Επάνω ο γιος του και διάδοχός του στη δημοσιογραφία Χρήστος. Περισσότερα για την υπόθεση Ανδρέα Καβαφάκη και τη δολοφονία του, στο https://eglima.wordpress.com/2014/09/27/kavafakis1 |
Αργότερα τη σκυτάλη στη δημοσιογραφία πήρε ο - γεννημένος στο Κάϊρο το 1904 - γιος του δολοφονημένου εκδότη Χρήστος, ο οποίος υπήρξε μια πολυεδρική προσωπικότητα, τόσο ως δημοσιογράφος, όσο και ως συγγραφέας.
Σε αυτά που έχω γράψει για τον σπουδαίο δημοσιογράφο στο https://www.syntaktisylis.gr/selides/oi-anthropoi-tes-eleutherias - είχα την τύχη να είναι προϊστάμενός μου στην εφημερίδα “Ελευθερία” -, προσθέτω απόσπασμα από το βιβλίο του συναδέλφου Γιώργου Α. Λεονταρίτη “Δημοσιογραφία και Λογοτεχνία της Αριστεράς - Αναζητώντας τη χαμένη Αριστερά” (Εκδόσεις Άγρα 2014):
Ο Χρήστος Καβαφάκης (γιος του εκδότη του Ελεύθερου Τύπου Ανδρέα Καβαφάκη, που δολοφονήθηκε από τους αντιβενιζελικούς) σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Βερολίνου. Μιλούσε πολλές ξένες γλώσσες και ήταν πολυγραφότατος. Πράος, πειστικός, αξιαγάπητος, θεωρείτο απ’ όλους ως «κινητή εγκυκλοπαίδεια». Άφησε τις εφημερίδες του “Συγκροτήματος Λαμπράκη”, όπου δούλευε, για ν’ αναλάβει το 1946 την αρχισυνταξία του “Ριζοσπάστη” με βοηθό τον Μήτσο Καραντώνη, που σκοτώθηκε αργότερα στον ανταρτοπόλεμο. Οι παλαιοί θυμούνται τον Καβαφάκη να ανεβαίνει τις σκάλες της εφημερίδας ασθμαίνων, κουβαλώντας όγκο ξένων εντύπων τα οποία πάντα μελετούσε για να πλουτίσει την ύλη της εφημερίδας. Με το κλείσιμο του “Ριζοσπάστη” το 1947, συνελήφθη και εξορίστηκε. Αργότερα, επανήλθε στα “Νέα” και ήταν από τους συντελεστές της μεγάλης κυκλοφορίας του απογευματινού οργάνου του “Συγκροτήματος” (σελ. 133).
Από “Τα Νέα” αποχώρησε, επιχειρώντας, με τον Χρ. Τεγόπουλο, την επανέκδοση της εφημερίδας που είχε ιδρύσει ο πατέρας του. Μετά την αποτυχία του εγχειρήματος εργάστηκε στην “Ελευθερία” μέχρι την 21η Απριλίου 1967, που η εφημερίδα διέκοψε την έκδοσή της.
Ο Χρήστος Καβαφάκης πέθανε στις 23 Μαΐου 1986 στο Π. Ψυχικό και 11 μήνες μετά έφυγε από τη ζωή και η σύζυγός του Μαρία.
Αδελφός του, τρία χρόνια μικρότερος, ήταν ο ηθοποιός και τενόρος Λέανδρος Καβαφάκης, που το 1944 εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο Χαϊδάρι, με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ των συμμάχων.
Εκδοτικές καντρίλιες
Είκοσι χρόνια μετά το εγχείρημα Τεγόπουλου – Καβαφάκη, τον Απρίλιο του 1983 ο “Ελεύθερος Τύπος” επανεκδόθηκε για τρίτη φορά, με εκδότη τον Άρη Βουδούρη. Το 1986 η εφημερίδα «πέρασε» στο Ίδρυμα Λίλιαν Βουδούρη το οποίο ιδρύθηκε από τον εκδότη στη μνήμη της γυναίκας του Λίλιαν, που πέθανε ξαφνικά το Φεβρουάριο του 1989. Ένα χρόνο μετά, στις 4 Μαρτίου 1990, χάθηκε κι εκείνος σε τροχαίο δυστύχημα.
Το πρώτο πάντως εκδοτικό εγχείρημα του Βουδούρη ήταν η βραχύβια εφημερίδα “Εγνατία” της Θεσσαλονίκης, ενώ είχε αποπειραθεί να μπει συνεταίρος στην “Ελευθεροτυπία”.
Το καλοκαίρι του 2006 το Δ.Σ. του Ιδρύματος πούλησε την εφημερίδα στο ζεύγος Θεόδωρου και Γιάννας Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, το οποίο όμως τρία χρόνια μετά, Ιούνιο 2009, αποφάσισε να αποσυρθεί από τον χώρο των ΜΜΕ, διακόπτοντας την έκδοση.
Στις 10 Σεπτεμβρίου 2009 ο “Ελεύθερος Τύπος” περιήλθε στην κυριότητα των Δημήτρη Μπενέκου και Αλέξη Σκαναβή, επανεκδόθηκε δυο μήνες μετά, στις 9 Νοεμβρίου 2009· έκτοτε η έκδοση συνεχίζεται με το καθημερινό φύλλο, τον “Τύπο της Κυριακής” και τη διαδικτυακή πύλη της εφημερίδας.