Η παρακολούθηση του συνεδρίου στο Βόλο για τις φυσικές καταστροφές και οι αφηγήσεις συναδέλφων που κάλυψαν «επί του πεδίου» τις επιπτώσεις των θεομηνιών στη Θεσσαλία, με γύρισαν 62 χρόνια πίσω, στον Ιανουάριο του 1963· όταν μερικές ημέρες αφ’ ότου είχα κλείσει τα 19 βρέθηκα απεσταλμένος της “Ελευθερίας” στο Μικρό Χωριό της Ευρυτανίας, για να καλύψω την πολύνεκρη καταστροφή από κατολισθήσεις.
Μια αποστολή έκπληξη για ’μένα, άμισθο μαθητευόμενο, που οφείλεται σε συγκυρίες με σημαντικότερη το ότι διέθετα αυτοκίνητο, το DKW του πατέρα μου. Και στα ρεπορτάζ αναφερόταν ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ, 14. (Του απεσταλμένου μας), χωρίς το όνομά του απεσταλμένου, που ήταν… ανύπαρκτος για την εφημερίδα ως εκτός μισθολογίου, στο οποίο μπήκε τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Πήρα πάντως τα έξοδα κίνησης…
Ήταν πρωί Κυριακής 13 Ιανουάριου 1963, όταν μου τηλεφώνησε στο σπίτι ο αρχισυντάκτης μου Γ. Ανδρουλιδάκης, λέγοντας:
«Δημητρό άκουσες στο ραδιόφωνο τι έγινε στο Μικρό Χωριό;» Και πριν προλάβω ν’ απαντήσω συνέχισε: «Νομίζω ότι διαθέτεις αυτοκίνητο».
«Ναι, του πατέρα μου», είπα σκιρτώντας από χαρά προβλέποντας τη συνέχεια. Και δικαιώθηκα, όταν τον άκουσα να λέει: «Ξεκίνα όσο πιο γρήγορα μπορείς. Φυσικά θα πάρεις τα έξοδα κίνησης, διαμονής και κάποια αμοιβή. Εκεί θα βρεις και τον ανταποκριτή μας στο Αγρίνιο, τον Θόδωρο Λιαπίκο. Έχω μιλήσει μαζί του». Μερικές ακόμη οδηγίες και ξεκίνησα.
Η πρώτη εικόνα που αντίκρισα φτάνοντας, ήταν αυτή. Έμεινα «επί του πεδίου» μέχρι αργά τη νύχτα και χαράματα Δευτέρας έφυγα κατ’ ευθείαν για τα γραφεία της εφημερίδας για να γράψω 1850 λέξεις για την 1η και «τις μέσα σελίδες» - συγκεκριμένα την 5η. Τις λέξεις τις «μέτρησα» τώρα, πληκτρολογώντας τα κείμενα. Σ’ αυτό της 1ης προστέθηκαν και ρεπορτάζ με κυβερνητικές ανακοινώσεις για τη βοήθεια στους πληγέντες. Η “Ελευθερία” ως πρωινή δεν κυκλοφορούσε Δευτέρα και υπήρχαν περιθώρια χρόνου.
Το πόνημά μου, δεύτερο θέμα στην πρώτη σελίδα:
ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ, 14. (Του απεσταλμένου μας) – Εντός ενός τετάρτου της ώρας, το Μικρό Χωριό της Ευρυτανίας, ειδυλλιακόν θέρετρον, ετάφη χθες υπό τεραστίους όγκους βράχων και χωμάτων του όρους Χελιδών, εις τας υπωρείας του οποίου ήτο κτισμένο. Δεκατρείς νεκροί, εκ των οποίων είς μόνον ευρέθη, και πέντε τραυματίαι είναι ο εις ανθρώπινα θύματα απολογισμός της φοβεράς τραγωδίας, η οποία εξετυλίχθη την 8:30 πρωινήν. (Λεπτομερής ειδησεογραφία της καταστροφής δημοσιεύεται εις την 5ην σελίδα).
Εμαίνετο ανεμοθύελλα και έπιπτε καταρρακτώδης βροχή και χαλάζι. Αιφνιδίως, εις τον μυκηθμόν των στοιχείων της φύσεως προσετέθη αλλόκοτος ορυμαγδός, πού σχεδόν αμέσως έγινε τρομακτικός πάταγος. Περιδεείς οι κάτοικοι εξέρχονται των οικιών των. Και τότε βλέπουν το βουνό να θρυμματίζεται με ακάθεκτον ορμήν, να σωρεύεται εις λοφίσκους από λίθους, που όσο να σχηματισθούν εξηφανίζοντο, δια να ανακύψουν ευθύς αμέσως ολίγον πιο κάτω, ολοέν και πλησιέστερα προς αυτούς. Απίστευτος κυματισμός της γης, πού εσχίζετο εις βαθύτατα ανοίγματα, μέσα εις τα οποία «ανερροφώντο» και εχάνοντο τα σπίτια. Ενόμιζαν, όπως λέγουν, ότι κατεποντίζοντο.
Και η μόνη σκέψις των ήτο δια τα παιδιά. Και τα ανεζήτουν, με σπαρακτικάς κραυγάς, μέσα εις την γενικήν αλλοφροσύνην, με τους γέροντας και τους ασθενείς φεύγοντας απεγνωσμένως και τους άνδρας ανικάνους, καθ’ οιονδήποτε τρόπον, να αντιδράσουν. Τα παιδιά όμως του Μικρού Χωριού είχαν τύχην. Ευρίσκοντο, εις ομαδικόν εκκλησιασμόν, εις τον Άγιον Σώστην, εις την απέναντι πλευράν. Ο δάσκαλος Α. Πετένιος αντελήφθη, ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος έγκειτο εις την φυγήν. Τα συνεκράτησεν εις τον ναόν και εσώθησαν. Ολίγον αργότερον η τραγωδία είχεν ολοκληρωθεί.
Από τας 135 οικίας του Μικρού Χωριού περίπου αι 70 είχαν χαθεί από προσώπου γης. Αι υπόλοιπαι ήσαν ηρειπωμέναι. Και επάνω από αυτάς ό,τι απετέλει την μοναδικήν ομορφιά του Μικρού Χωριού - τα πελώρια έλατα, ξεριζωμένα από το βουνό, με την φοβεράν κυλίνδησιν των χωμάτων και των βράχων, έγιναν σάβανον. Υπολογίζεται ότι κατέπεσαν συνολικώς 30.000 ελάτων.
Ο υποχθόνιος βόγγος συνεχίζετο εις την περιοχήν, όπως και αι κατολισθήσεις εις μικροτέραν έκτασιν. Η σοβαροτέρα εξ αυτών εσημειώθη το απόγευμα, σήμερον, οπότε απεκολλήθη και άλλο μεγάλο τμήμα της Χελιδόνος. Κατά τη γνώμη δε του γεωλόγου κ. Δετούλη, ο οποίος ευρίσκεται επί τόπου και άλλοι μεγάλοι όγκοι θα αποσπασθούν από το όρος, με βέβαιον αποτέλεσμα να εξαφανισθούν και όσαι ερειπωμέναι οικίαι απομένουν. Οπωσδήποτε, η προσέγγισις εις την περιοχήν της συμφοράς είναι αδύνατος. Συνεπεία των συνεχιζομένων βροχοπτώσεων έχει σχηματισθεί εκεί απροσπέλαστος βάλτος.
Εν τω μεταξύ, εγένετο το απόγευμα εις το Καρπενήσι, όπου έχει κηρυχθεί εβδομαδιαίον πένθος, η κηδεία του Γ. Τάσιου, του μόνου ανασυρθέντος – επειδή εξείχε το χέρι του – θύματος. Εξ άλλου, εις το νοσοκομείον νοσηλεύονται τρεις γυναίκες. Εσώθησαν ως εκ θαύματος. Είχαν παρασυρθή από τα χώματα και είχαν καλυφθεί μέχρι λαιμού, όταν ψύχραιμοι ομοχώριοί των κατόρθωσαν να τους παράσχουν αποτελεσματικήν βοήθειαν.
Αι αφηγήσεις δια την καταστροφήν κυριαρχούνται ακόμη από την αγωνίαν των πρώτων εντυπώσεων. Ομιλούν δια τα χαίνοντα ρήγματα της γης, που κατέστησαν παγίδες θανάτου. Δια την οικογένειαν Νικ. Κοντογιάννη – αποτελουμένην εκ του ιδίου, της συζύγου του Μαρίας, ετών 35 και της 15έτιδος θυγατρός των – η οποία εξηφανίσθη. Δια τον βοσκόν Ν. Αθανασόπουλον, πού ετάφη με τα 150 αιγοπρόβατά του.
Εξ άλλου, κατ’ ασφαλείς πληροφορίας, κατολισθήσεις, περιορισμένης όμως εκτάσεως, εσημειώθησαν εις το Σίχνικον της περιοχής Αγράφων, εις Μυρίκην, εις το Στένωμα και εις άλλα χωρία.
Για την Ιστορία, βασικό θέμα της “Ελευθερίας” την Τρίτη 15 Ιανουαρίου 1963, ήταν η απολογία του εκδότη και διευθυντή της Π. Κόκκα στη δίκη – ύστερα από μήνυση του τότε συνταγματάρχη – Καρδαμάκη, για δημοσίευμα στο πλαίσιο του «Ανενδότου Αγώνα» της Ένωσης Κέντρου και των καταγγελιών του Γεωργίου Παπανδρέου για βία και νοθεία στις εκλογές του 1961. Τελικά ο Κόκκας αθωώθηκε, αλλά και ο Καρδαμάκης – γνωστός για το «όσο δεξιότερα, τόσο καλυτέρα» - επιβραβεύτηκε. Η κυβέρνηση της ΕΡΕ τον έκανε στρατηγό και Χούντα διοικητή της ΔΕΗ.
Η «λεπτομερής ειδησεογραφία της καταστροφής εις την 5ην σελίδα» της εφημερίδας, στην επόμενη ανάρτηση.